De pilot ‘Transparantere binnenvaart middels blockchain’ is van start gegaan op donderdag 27 oktober. Alle partijen zijn om de tafel gaan zitten en hebben getekend. De kick-off is gegeven voor een baanbrekende pilot op het gebied van digitalisering in de binnenvaart. InnovationQuarter gevestigd in het WTC te Den Haag is de initiatiefnemer. Samen met Capptions (app ontwikkelaar), Shipping Factory, Neska Containerline en ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport) wordt gewerkt aan een database (blockchain) die de documentenstroom, die gepaard gaat met transport, overbodig maakt.

Iedere schipper kent het fenomeen van rijen ordners met documenten. Bij een reis zijn al gauw een paar honderd documenten nodig. Wat een tijd en papier zou het besparen wanneer er op basis van een slim contract (smart contract) dat voor alle bij het transport betrokken partijen inzichtelijk is, deze papierwinkel tot het verleden gaat behoren. Het is efficiënt, veilig en duurzaam en de geschatte kostenbesparing bedraagt 25%. Bovendien is fraude een stuk moeilijker dan wanneer met documenten gewerkt wordt. Daar bovenop komt de efficiënte manier van containervervoer. Door afstemming en het delen van controles blijven geen containers op de kade staan waarvan de papieren ontbreken. En daarmee wordt bijgedragen aan het verlagen van de CO2 uitstoot. Voor de pilot is gekozen voor één transportsoort – vervoer van plastic restafval – en één vaarroute -van Duisburg naar Rotterdam-. De pilot duurt drie maanden en dan volgt de evaluatie en ongetwijfeld een vervolg. Jacqueline Schardijn is bedenker van digitale toepassingen bij InnovationQuarter en projectcoördinator van het blockchainproject binnenvaart. Toen zij in contact kwam met Remco Pikaart van Shipping Factory is het idee tot stand gekomen blockchain op kleine schaal in te zetten om ermee te experimenteren.

Het project wordt mede gefinancierd door de Provincie Zuid-Holland. De projectdoelstellingen sluiten goed aan bij het ‘smart shipping’-beleid van de provincie. De provincie is van mening dat investeringen nodig zijn in smart shipping, omdat de vraag naar producten en dus transport groeit door de groei van de bevolking en de opkomst van de e-commerce. Van de begroting van €40.000 wordt de helft gefinancierd door de Provincie Zuid-Holland, de andere helft bestaat uit de inzet van uren van de betrokken partijen.

Voor meer informatie www.innovationquarter.nl.

 

truus den hartog/routard

De logistieke  cirkel sluiten door gebruik te maken van verschillende manieren van transport. De keuze hangt af van de omstandigheden en van het moment. Welk middel van vervoer is economisch het voordeligst en het snelst. Synchromodaal vervoer werkt zonder of met blockchain. De systemen staan los van elkaar. Een landelijk actieprogramma van Transport en Logistiek Nederland (TLN) geeft aan hoe belangrijk het wordt gevonden. TLN zet in op een strategisch meerjarenplan ’17-’20. In 2020 zou Nederland een internationale toppositie moeten innemen op het gebied van efficiency in vervoer. ‘Het doel is om in 2020 een extra synchromodaal volume van 3.000.000 TEU per jaar te realiseren. Dat betekent dat er jaarlijks 200.000 vrachtwagens minder op de weg zijn en dat de  CO2-uitstoot hierdoor met 20.000 ton kg daalt’ (bron: Excelleren in Logistiek, Topsector Logistiek).Het komt er in het kort op neer dat het vervoer zo efficiënt mogelijk van A naar B wordt vervoerd en dat op het moment van aanbod de beste keuze in aanmerking komt voor de vracht, of dat nu het schip, de trein of de vrachtwagen is. De verladers kunnen gebruik maken van de weconnekt- app om de lading in te voeren. Vervolgens gaat zo veel mogelijk lading mee met het gekozen transportmiddel.

Bij intermodaal vervoer worden de goederen in één gestandaardiseerde laadeenheid getransporteerd. De laadeenheid wordt niet gewisseld. Terwijl bij Co-modaal de keuze voor de wijze van transport vooraf is gemaakt.

Ontwikkeling

Lean & Green Logistics is ver in de ontwikkeling van apps die synchromodaal vervoer vereenvoudigen om zo te streven naar een zo hoog mogelijke beladingsgraad door verladers en logistieke dienstverleners actief te betrekken bij synchromodaal transport en door het stimuleren van nieuwe samenwerkingsverbanden. Het idee is dat wanneer er congestie op de weg is bij voorkeur het vervoer via het water gaat. Andersom, als in de uitzonderlijke situatie de waterstand dramatisch laag staat of wanneer er stremmingen zijn dan zal de keuze gaan naar trein- of wegtransport. Het doel is tijdwinst en reductie CO2 uitstoot. Verladers bundelen de krachten. Zo lopen er landelijk al vele projecten in met name de provincies Zeeland, Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant en Gelderland waar ambassadeurs zich inzetten met ondersteuning van de Provincie.

Voorbeelden

De Provincie Gelderland stimuleert verladers hun goederen te bundelen om op een efficiëntere manier goederen te vervoeren. Samenwerken is het sleutelwoord op de transportcorridors van Gelderland naar Polen en van Gelderland naar het Verenigd Koninkrijk. De verbindingsfactor is de weconnekt-app, die gewoon is te downloaden via de app-store.  New Ways Gelderland is een samenwerkingsverband tussen provincie Gelderland en Connekt, een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. New Ways Gelderland valt onder het landelijke programma Lean and Green van de nationale topsector logistiek.

Nijmegen profileert zich als zeehaven door shortsea te promoten. Van Nijmegen rechtstreeks naar Londen bijvoorbeeld. De coasters kunnen tot Nijmegen komen (wanneer het waterpeil het toelaat), laden en vervolgens rechtstreeks naar Londen varen om het daar over te laden naar wegtransport voor het laatste stukje. Voornaamste voordeel is de tijdwinst.

Zeeland Connect is een logistiek samenwerkingsverband van bedrijven, overheid en onderwijs (www.zeeland-connect.nl ). Ongeveer 80% van de Zeeuwse uien export gaat naar 120 landen wereldwijd. Sinds september is onnodig transport met lege reefers verleden tijd dankzij Zeeland Connect. Geschatte besparing 1500 ton CO2 plus 1,5 miljoen wegkilometers over een jaar genomen.

Sinds 2013 bundelen Bavaria, Mars en Heinz de krachten. Is een schip voor de helft gevuld met bier dan wordt het aangevuld met chocoladerepen en ketchup. De drie bedrijven hebben een aanzet gegeven om vaarwegen beter te benutten. Individueel waren de hoeveelheden te klein om voor de binnenvaart te kiezen. Daarnaast gaat het om zogeheten fast moving consumer goods. Uiteindelijk vonden de partijen elkaar door bemiddeling van het Bureau Voorlichting Binnenvaart en lukte het om de goederenstroom te combineren.

De West-Brabant corridor is nog zo een initiatief van de provincie Brabant. Barge Terminal Tilburg, Combined Cargo Terminals, Moerdijk Container Terminals en Danser Group werken samen om op de route tussen Tilburg, Moerdijk en de Rotterdamse haven lading te bundelen. Hierdoor kan er met minder schepen toe, wat filevorming bij afhandeling in de haven van Rotterdam vermindert. Weer een voorbeeld van een Topcorridor.

Modal shift

Bij Bureau Voorlichting Binnenvaart spreken zij liever over een modal shift en gebruiken zij bij voorkeur niet de verschillende termen voor modaliteit. Zij voeren gesprekken met de bedrijven om een zo gunstig mogelijk klimaat te scheppen voor de binnenvaart. Logistiek zijn er veel veranderingen aan de gang. Het is een modal shift, maar vooral ook een mental shift. Op welke manier werk je zo goed mogelijk samen om economisch gunstig, duurzaam en veilig goederen van A naar B te brengen. Het BVB werkt samen met Connekt in het onderzoek om partijen bij elkaar te brengen. Schippers met een goede relatie met een wegvervoerder zijn soms beter af in een andere keten aan partijen. Het genoemde voorbeeld van Bavaria, Mars en Heinz is het werk van de BVB. Heineken is ook in gesprek gegaan, waardoor een betere vervoerssituatie is ontstaan in het transport van containers van Alphen aan de Rijn naar Rotterdam. Synchro-, inter- of co-modaal het zijn begrippen die hetzelfde doel hebben: tijdsbesparing, optimale belading en vermindering CO2 uitstoot. Hierbij springt de binnenvaart er gunstig uit. Niet meer in uren en dagdelen denken, maar in dagen en weken.

truus den hartog / routard

Scheepvaartkrant november 2018

 

De wereld komt steeds meer in de ban van digitalisering. Een mobiele telefoon is al niet meer weg te denken uit ons dagelijks bestaan. Het internet genereert een onmetelijke hoeveelheid data. Meer en meer worden data ingezet voor commercieel belang (cookies) en economisch belang. De ontwikkeling is nog lang niet ten einde. Blockchain is bijvoorbeeld zo een innovatieve ontwikkeling waar de binnenvaart van gaat profiteren.

Historie

De blockchaintechnologie is voor het eerst beschreven en toegepast in 2008 door de Japanse Satoshi Nakamoto. Hij beschrijft de manier waarop transacties direct van de ene persoon/instantie direct naar de ander worden getransporteerd zonder tussenkomst van allerlei instituties. Voor iedere transactie is geld nodig van een universele waarde. Het was toen de bitcoin, tegenwoordig zijn er vele verschillende cryptomunten. Met alle technologische vernieuwingen gaat wantrouwen gepaard. Zo ook met de blockchaintechnologie en de daaraan gekoppelde cryptomunten. Terwijl fraude door het transparante karakter bijna onmogelijk is. Het is transparant, veilig en snel. Het is zaak deze technologie sneller te leren begrijpen en er je voordeel mee te doen. Het succes van de bitcoin is bekend. De koers is nogal wisselend, dit heeft verder geen invloed op de onderliggende database, de blockchain, maar is een kwestie van vraag en aanbod. Tenslotte zal het systeem met de bestaande bitcoins gewoon doorgaan tot naar verwachting de laatste bitcoin ‘gemined’ zal worden rond 2140.

Transacties zonder tussenpartij

Blockchain technologie wordt gezien als een van de meest cruciale innovatiegebieden van dit moment. Basisprincipe is dat gebruikers onderling transacties kunnen doen, zonder tussenkomst van vertrouwde derde partijen zoals een bank of notaris. De technologie maakt het mogelijk dat er één echte bron is zonder beheer van een centrale vertrouwde partij (bank of notaris) nodig is.   Datatechnologie waarborgt ‘checks and balances’ en zorgt voor automatische verwerking. Hierdoor wordt het mogelijk om grote netwerken, ketens en markten vele malen efficiënter in te richten, zonder dat daar een dominante, regulerende partij voor nodig is. Dit geldt voor bedrijven, individuen en zelfs voor machines. Blockchain is de database (ledger) achter bitcoin.

Port of Amsterdam

Daan Schröder – Digital Transition Lead bij de Port of Amsterdam – kan er boeiend over vertellen en is niet te stoppen in zijn enthousiasme. Schröder kwam in 2012 voor het eerst in aanraking met de bitcoin en is in 2013 begonnen met een start-up waar je middels iDeal bitcoins kon kopen. De start-up is in 2017 van de hand gedaan. “Bij de Haven van Amsterdam doen we experimenten met het decentraal verhandelen van energie met als belangrijkste doel te leren en ervaring op te doen met de technologie. Nu nog op kleine schaal maar de architectuur is zo opgezet dat het gemakkelijk is op te schalen. Daarnaast zien we ook kansen in de optimalisatie van de supply chain. Als haven zouden we bijvoorbeeld een Oracle-role kunnen vervullen. Dat wil zeggen dat smart contracts ons kunnen bevragen of een gebeurtenis heeft plaatsgevonden (b.v. een schip dat de sluis is gepasseerd). Zo’n smart contract kan op basis van deze informatie een transactie wel of niet uitvoeren. Een transactie kan zijn een kortdurende verzekering aangaan voor de opvarende van het schip tijdens het verblijf in de haven. Het is een begin, waar het einde nog lang niet in zicht is.”

Eigenlijk een grootboek

De blokken van de blockchain zijn als de bladzijden uit een kasboek waarin de balans aan het einde van de pagina naar de volgende wordt getransporteerd. Zo ontstaat de ketting. In de blocks van een blockchain worden ook transacties opgeslagen. De ketting is niet zomaar te verbreken. Hier zorgt de onderliggende cryptografie voor (hashing en asymmetrische cryptografie). Dezelfde technologie wordt ook gebruik als je een beveiligde internetpagina bezoekt en vindt zijn oorsprong in de jaren 70. Een ander aspect wat de blockchain veilig maakt is dat er heel veel kopieën van zijn. Een decentraal netwerk. Dus geen ‘single point of failure’. Zo is het internet ook opgebouwd.

BlockLab.nl

De Haven van Rotterdam gaat mee in de vaart der volkeren. Het Blocklab is een jaar geleden gestart op initiatief van de Port of Rotterdam in samenwerking met Innovation Quarter. Op 19 oktober jl. heeft het BlockLab event plaats gevonden. Er was wat te vieren en zoals Adriaan Visser (wethouder Financiën Rotterdam) het zei tijdens de opening van het BlockLab event: “It is not important who is the biggest, but who is the smartest”. Paul Smits, Chief Financial Officer van Havenbedrijf Rotterdam, opende het evenement. Er waren twee nieuwe internationale consortia te presenteren, ABN AMRO, Samsung SDS en S&P Global Platts. Sanghun Lee (Samsung SDS), Daphne de Kluis (ABN AMRO) en Paul Smits (Havenbedrijf Rotterdam) ondertekenden een Memorandum of Understanding. De pilot betreft multi-modaal transport van een gevulde container uit een fabriek in Azië naar een locatie in Nederland. In eerste instantie wordt de pilot door de drie partijen uitgevoerd, maar staat het samenwerkingsverband daarna open voor andere partijen om aan te sluiten. De pilot start in januari volgend jaar en de resultaten zullen in februari 2019 bekend worden gemaakt. Sanghun Lee voorspelde in zijn speech dat in de toekomst blockchains zullen samenwerken. “Dat gebeurt via een overkoepelende ‘notary’ die de volledig losstaande blockchains in Korea en Nederland met elkaar verbindt”. Na de plenaire bijeenkomst volgden de workshops.

De wereld in de ban van blockchain

Maersk – de grootste containervervoerder in de wereld – en IBM – wereldleider in ‘open source blockchain solutions’- werken samen in het verzamelen van zoveel mogelijk data om de mobiliteit van goederen van A naar B te optimaliseren. Met als gevolg tijdwinst! Wel 40% blijkt uit Amerikaans onderzoek. Tradelens is de naam van de technologie waarmee zij samen werken aan een optimalisering van het transport van producent naar afnemer. Handelingen rond het containervervoer worden versneld. Het gaat EDI (Electronic data interchange) vervangen. (EDI is een standaard voor de elektronische uitwisseling van bepaalde bedrijfsdocumenten, zoals orders, rekeningen en bepaalde berichten of bevestigingen. Het is een onderdeel van electronic business, met name bij het goederenvervoer. EDI is niet flexibel en complex. Het kan geen data delen in ‘real time’.) Volgens de website zal TradeLens eind 2018 operationeel zijn. Maersk zegt daarin in principe zo veel mogelijk gebruik te willen maken van de overslag naar binnenvaart.

Voorbeeld voor de binnenvaart

De pilot ‘Innovatievere binnenvaart middels blockchain’ is van start gegaan. Shipping Factory is samen met Capptions, de Neska Containerline en Innovation Quarter in het avontuur gestapt onder toezicht van ILT. Er wordt een blockchainplatform gebouwd waarop alle partners in de logistieke keten inzicht krijgen in de ongemanipuleerde data. De voordelen: Handhavingprocedures gaan sneller en eenvoudiger (geschatte kostenreductie 25%), containers blijven niet meer staan omdat alle informatie in realtime beschikbaar is (reductie CO2 footprint). In de pilot die nu start, wordt de documentenstroom van containers met plastic restafval tussen Duisberg en Rotterdam met behulp van blockchaintechnologie in een database geplaatst. De ambitie is om de applicatie op te schalen en op termijn de hele binnenvaartsector te laten aanhaken op het platform.

Nog meer samenwerkingsverbanden

iSHARE is een vernieuwend project van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP), – een initiatief van Topsector Logistiek – dat het mogelijk maakt dat iedereen met iedereen in de logistieke sector data deelt. Op een uniforme, simpele en gecontroleerde manier. Ook met tot dusver onbekende partijen. Electronic Commerce Solutions International en UC Group zijn de eerste internationale Implementatiepartners van iSHARE geworden. Eind augustus hebben ECS en UC Group hun handtekeningen gezet onder de partnerovereenkomst met de iSHARE Beheerorganisatie. Hiermee kunnen ECS en UC Group vanaf heden iSHARE implementeren voor klanten die daardoor sneller, eenvoudiger en veiliger data kunnen delen.

Slotconclusie

Blockchain is een netwerk, dat communicatie mogelijk maakt tussen partijen die producten van de plaats waar het geproduceerd is naar de klant brengen. Een digitaal goed of dat nu geld is of een eigendomsbewijs is over te dragen met het gemak en de snelheid van het versturen van een e-mail zonder dat jezelf een kopie kan achter houden en zonder de tussenkomst van vertrouwde derde partijen als bank of notaris. De binnenvaart is vaak een onderdeel van een lange logistieke keten. En juist om die reden kan de blockchain technologie voordelig uitpakken.

truus den hartog/routard
Scheepvaartkrant week 44/45 2018