De wereld komt steeds meer in de ban van digitalisering. Een mobiele telefoon is al niet meer weg te denken uit ons dagelijks bestaan. Het internet genereert een onmetelijke hoeveelheid data. Meer en meer worden data ingezet voor commercieel belang (cookies) en economisch belang. De ontwikkeling is nog lang niet ten einde. Blockchain is bijvoorbeeld zo een innovatieve ontwikkeling waar de binnenvaart van gaat profiteren.
Historie
De blockchaintechnologie is voor het eerst beschreven en toegepast in 2008 door de Japanse Satoshi Nakamoto. Hij beschrijft de manier waarop transacties direct van de ene persoon/instantie direct naar de ander worden getransporteerd zonder tussenkomst van allerlei instituties. Voor iedere transactie is geld nodig van een universele waarde. Het was toen de bitcoin, tegenwoordig zijn er vele verschillende cryptomunten. Met alle technologische vernieuwingen gaat wantrouwen gepaard. Zo ook met de blockchaintechnologie en de daaraan gekoppelde cryptomunten. Terwijl fraude door het transparante karakter bijna onmogelijk is. Het is transparant, veilig en snel. Het is zaak deze technologie sneller te leren begrijpen en er je voordeel mee te doen. Het succes van de bitcoin is bekend. De koers is nogal wisselend, dit heeft verder geen invloed op de onderliggende database, de blockchain, maar is een kwestie van vraag en aanbod. Tenslotte zal het systeem met de bestaande bitcoins gewoon doorgaan tot naar verwachting de laatste bitcoin ‘gemined’ zal worden rond 2140.
Transacties zonder tussenpartij
Blockchain technologie wordt gezien als een van de meest cruciale innovatiegebieden van dit moment. Basisprincipe is dat gebruikers onderling transacties kunnen doen, zonder tussenkomst van vertrouwde derde partijen zoals een bank of notaris. De technologie maakt het mogelijk dat er één echte bron is zonder beheer van een centrale vertrouwde partij (bank of notaris) nodig is. Datatechnologie waarborgt ‘checks and balances’ en zorgt voor automatische verwerking. Hierdoor wordt het mogelijk om grote netwerken, ketens en markten vele malen efficiënter in te richten, zonder dat daar een dominante, regulerende partij voor nodig is. Dit geldt voor bedrijven, individuen en zelfs voor machines. Blockchain is de database (ledger) achter bitcoin.
Port of Amsterdam
Daan Schröder – Digital Transition Lead bij de Port of Amsterdam – kan er boeiend over vertellen en is niet te stoppen in zijn enthousiasme. Schröder kwam in 2012 voor het eerst in aanraking met de bitcoin en is in 2013 begonnen met een start-up waar je middels iDeal bitcoins kon kopen. De start-up is in 2017 van de hand gedaan. “Bij de Haven van Amsterdam doen we experimenten met het decentraal verhandelen van energie met als belangrijkste doel te leren en ervaring op te doen met de technologie. Nu nog op kleine schaal maar de architectuur is zo opgezet dat het gemakkelijk is op te schalen. Daarnaast zien we ook kansen in de optimalisatie van de supply chain. Als haven zouden we bijvoorbeeld een Oracle-role kunnen vervullen. Dat wil zeggen dat smart contracts ons kunnen bevragen of een gebeurtenis heeft plaatsgevonden (b.v. een schip dat de sluis is gepasseerd). Zo’n smart contract kan op basis van deze informatie een transactie wel of niet uitvoeren. Een transactie kan zijn een kortdurende verzekering aangaan voor de opvarende van het schip tijdens het verblijf in de haven. Het is een begin, waar het einde nog lang niet in zicht is.”
Eigenlijk een grootboek
De blokken van de blockchain zijn als de bladzijden uit een kasboek waarin de balans aan het einde van de pagina naar de volgende wordt getransporteerd. Zo ontstaat de ketting. In de blocks van een blockchain worden ook transacties opgeslagen. De ketting is niet zomaar te verbreken. Hier zorgt de onderliggende cryptografie voor (hashing en asymmetrische cryptografie). Dezelfde technologie wordt ook gebruik als je een beveiligde internetpagina bezoekt en vindt zijn oorsprong in de jaren 70. Een ander aspect wat de blockchain veilig maakt is dat er heel veel kopieën van zijn. Een decentraal netwerk. Dus geen ‘single point of failure’. Zo is het internet ook opgebouwd.
BlockLab.nl
De Haven van Rotterdam gaat mee in de vaart der volkeren. Het Blocklab is een jaar geleden gestart op initiatief van de Port of Rotterdam in samenwerking met Innovation Quarter. Op 19 oktober jl. heeft het BlockLab event plaats gevonden. Er was wat te vieren en zoals Adriaan Visser (wethouder Financiën Rotterdam) het zei tijdens de opening van het BlockLab event: “It is not important who is the biggest, but who is the smartest”. Paul Smits, Chief Financial Officer van Havenbedrijf Rotterdam, opende het evenement. Er waren twee nieuwe internationale consortia te presenteren, ABN AMRO, Samsung SDS en S&P Global Platts. Sanghun Lee (Samsung SDS), Daphne de Kluis (ABN AMRO) en Paul Smits (Havenbedrijf Rotterdam) ondertekenden een Memorandum of Understanding. De pilot betreft multi-modaal transport van een gevulde container uit een fabriek in Azië naar een locatie in Nederland. In eerste instantie wordt de pilot door de drie partijen uitgevoerd, maar staat het samenwerkingsverband daarna open voor andere partijen om aan te sluiten. De pilot start in januari volgend jaar en de resultaten zullen in februari 2019 bekend worden gemaakt. Sanghun Lee voorspelde in zijn speech dat in de toekomst blockchains zullen samenwerken. “Dat gebeurt via een overkoepelende ‘notary’ die de volledig losstaande blockchains in Korea en Nederland met elkaar verbindt”. Na de plenaire bijeenkomst volgden de workshops.
De wereld in de ban van blockchain
Maersk – de grootste containervervoerder in de wereld – en IBM – wereldleider in ‘open source blockchain solutions’- werken samen in het verzamelen van zoveel mogelijk data om de mobiliteit van goederen van A naar B te optimaliseren. Met als gevolg tijdwinst! Wel 40% blijkt uit Amerikaans onderzoek. Tradelens is de naam van de technologie waarmee zij samen werken aan een optimalisering van het transport van producent naar afnemer. Handelingen rond het containervervoer worden versneld. Het gaat EDI (Electronic data interchange) vervangen. (EDI is een standaard voor de elektronische uitwisseling van bepaalde bedrijfsdocumenten, zoals orders, rekeningen en bepaalde berichten of bevestigingen. Het is een onderdeel van electronic business, met name bij het goederenvervoer. EDI is niet flexibel en complex. Het kan geen data delen in ‘real time’.) Volgens de website zal TradeLens eind 2018 operationeel zijn. Maersk zegt daarin in principe zo veel mogelijk gebruik te willen maken van de overslag naar binnenvaart.
Voorbeeld voor de binnenvaart
De pilot ‘Innovatievere binnenvaart middels blockchain’ is van start gegaan. Shipping Factory is samen met Capptions, de Neska Containerline en Innovation Quarter in het avontuur gestapt onder toezicht van ILT. Er wordt een blockchainplatform gebouwd waarop alle partners in de logistieke keten inzicht krijgen in de ongemanipuleerde data. De voordelen: Handhavingprocedures gaan sneller en eenvoudiger (geschatte kostenreductie 25%), containers blijven niet meer staan omdat alle informatie in realtime beschikbaar is (reductie CO2 footprint). In de pilot die nu start, wordt de documentenstroom van containers met plastic restafval tussen Duisberg en Rotterdam met behulp van blockchaintechnologie in een database geplaatst. De ambitie is om de applicatie op te schalen en op termijn de hele binnenvaartsector te laten aanhaken op het platform.
Nog meer samenwerkingsverbanden
iSHARE is een vernieuwend project van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP), – een initiatief van Topsector Logistiek – dat het mogelijk maakt dat iedereen met iedereen in de logistieke sector data deelt. Op een uniforme, simpele en gecontroleerde manier. Ook met tot dusver onbekende partijen. Electronic Commerce Solutions International en UC Group zijn de eerste internationale Implementatiepartners van iSHARE geworden. Eind augustus hebben ECS en UC Group hun handtekeningen gezet onder de partnerovereenkomst met de iSHARE Beheerorganisatie. Hiermee kunnen ECS en UC Group vanaf heden iSHARE implementeren voor klanten die daardoor sneller, eenvoudiger en veiliger data kunnen delen.
Slotconclusie
Blockchain is een netwerk, dat communicatie mogelijk maakt tussen partijen die producten van de plaats waar het geproduceerd is naar de klant brengen. Een digitaal goed of dat nu geld is of een eigendomsbewijs is over te dragen met het gemak en de snelheid van het versturen van een e-mail zonder dat jezelf een kopie kan achter houden en zonder de tussenkomst van vertrouwde derde partijen als bank of notaris. De binnenvaart is vaak een onderdeel van een lange logistieke keten. En juist om die reden kan de blockchain technologie voordelig uitpakken.
truus den hartog/routard
Scheepvaartkrant week 44/45 2018